Lezing met muziek en poëzie over de metamorfosen van Ovidius in de beeldende kunst
We zien hier een van de metamorfosen van Ovidius verbeeld. De kostbare mantel en de kroon verraadt dat we met een koning van doen hebben. Zijn bijzondere oren waren, in combinatie met de mantel en de kroon, voor de goede verstaander in de 17de eeuw voldoende om het hele verhaal te herkennen: het is koning Midas die ezelsoren kreeg. Meestal werd het de toeschouwer wat gemakkelijker gemaakt, doordat een groter deel van een verhaal van Ovidius afgebeeld werd.
Gedaanteveranderingen, metamorfosen zijn het leidende thema in het boek van Ovidius (43 voor Chr.-17 na Chr.). Mensen veranderen er in dieren, in bloemen. Zeewier verandert in kostbare koraal en een standbeeld wordt mens. Fantastisch! Geen wonder dat beeldend kunstenaars en componisten zich al meer dan 2.000 jaar laten inspireren door deze wonderlijke verhalen.
Tijdens de lezing ziet u mooie afbeeldingen van onder meer Peter Paul Rubens, Jan Brueghel de oude en Salvador Dalì. De metamorfosen werden niet alleen gebruikt om er mooie schilderijen van te maken. Soms dienden ze ook een heel ander doel. Dan hielpen ze een machthebber aan een nog betere positie of werden ze ingezet als politieke propaganda. U ziet hoe de metamorfosen in de klassieke oudheid vorm kregen. Ze werden onder meer op vazen afgebeeld. Huizen werden in de klassieke oudheid en in de Renaissance verfraaid met fresco’s over de metamorfosen. In de middeleeuwen verschenen ze in prachtige boeken.
Componisten als Gluck, Marais en Loewe schreven muziek voor verhalen uit de metamorfosen en choreografen maakten er balletten over.
Van dit alles ziet en hoort u prachtige voorbeelden.
Tijdens deze bijzondere lezing krijgt u zodoende te zien hoe beeldend kunstenaars de metamorfosen in de loop van de eeuwen verbeeldden en verklankten. Maar dat is niet het enige. De metamorfosen werden in de vroege eerste eeuw na Christus in dichtvorm geschreven in het Latijn. Ze werden vertaald in alle landstalen en zijn populair gebleven tot op de dag van vandaag. Maria van Donkelaar zette onlangs een aantal metamorfosen opnieuw om in poëzie. Dat deed ze op een prachtige, puntige en grappige manier. Van haar hand is het boek Zo kreeg Midas ezelsoren. Het boek werd met een zilveren griffel bekroond. Tijdens de lezing laat Maria een aantal van haar versies van de metamorfosen horen. Een waar genoegen om mee te maken!
Geweldig, deze combinatie van beeldende kunst, muziek en poëzie. Wij hebben er zeer van genoten – èn onze kennis over de Metamorfosen weer een beetje opgefrist.
Enkele leden van de Orde van den Prince, afdeling Den Haag/Delft.
Geïnteresseerd in deze lezing? Neem dan contact met mij op.
Afbeeldingen: Andrea Vaccaro (1604-1670), Koning Midas, circa 1670 en voorpagina van het boek Zo kreeg Midas ezelsoren van Maria van Donkelaar, met illustraties van Sylvia Weve, 2019.