De vrouw die eerder was
Een aantal jaren gelden kende vrijwel niemand het werk van Hilma af Klint (1862-1944). Daar begon verandering in te komen toen in 1986-1987 de tentoonstelling Spiritual in Art te zien was. Eind 2018, begin 2019 veroverde haar werk de wereld. Het Guggenheim Musuem in New York was vrijgemaakt voor een tentoonstelling met haar werk. Deze solotentoonstelling brak alle bezoekerrecords. In zes maanden tijd trok de tentoonstelling meer dan 600.000 bezoekers. Dat was daar nog nooit vertoond.
Hilma af Klint liet meer dan 1.300 schilderijen na en 26.000 bladzijden tekst over haar werk. Beide getuigen van spectaculaire vernieuwingen in de kunst. Jaren vòòr ‘de grote drie’ van de abstracte kunst (Kandinsky, Mondriaan en Malevitsj), namelijk vanaf november 1906, begon zij abstract te schilderen. Ze stelde haar werk bij leven amper tentoon en ze had bepaald dat haar werk in de eerste 20 jaar na haar dood niet tentoongesteld mocht worden, omdat ze veronderstelde dat het pas daarna begrepen zou worden. Hilma af Klint overleed in 1944. Haar werk is nagenoeg ongeschonden bewaard gebleven en maakt nu furore.
Het oeuvre van Hilma af Klint is doordrenkt met spiritualiteit. Daarin was zij niet uniek. Ook Kandinksy, Mondriaan en Malevitsj – en vele andere tijdgenoten – waren geïnteresseerd in spiritualiteit. In deze lezing wordt dan ook niet alleen aandacht aan haar werk besteed, maar ook aan de theosofie, de antroposofie en aan het fenomeen séances waarin zij ‘hoorde’ wat ze moest schilderen. Dat dit tot kunst leidde die mensen in het hart raakt, bewijzen de enorm hoge bezoekersaantallen van de tentoonstellingen met haar werk.
Tijdens de lezing hoort u niet alleen interessante verhalen over het leven en werk van Hilma af Klint en ziet u prachtige afbeeldingen, u hoort ook bijpassende muziek. Zo hoort u werk van o.a. Oskar Lindberg, Jean Sibelius en Pauline Viardot en u ziet een eurythmische dans.
Van 7 oktober 2023 tot en met 23 februari 2024 is er in het Haagse Kunstmuseum een grote tentoonstelling met het werk van Hilma af Klint. De lezing is hier een goede voorbereiding en verdieping op. Het werk van Hilma af Klint wordt daar samen met dat van Mondriaan getoond. Ze werkten begin 20ste eeuw allebei abstract, maar er zijn veel meer parallellen. Hun beider werk is ontstaan uit een gedeelde fascinatie voor de natuurlijke wereld en het verlangen om de krachten achter het zichtbare leven op aarde te begrijpen en weer te geven. De lezing over Piet Mondriaan is zodoende een goede aanvulling op deze lezing.
Geïnteresseerd in deze lezing(-en) of in de serie? Neem dan contact met mij op.
Hilma af Klint was een van de vroege abstract werkende kunstenaars. Voor een goed inzicht in de abstracte kunst zoals deze zich begin 20ste eeuw op een aantal plaatsen in de wereld manifesteerde is er een fascinerende zesdelige serie: series lezingen.
Afbeelding: Hilma af Klint, De Zwaan, no. 16, 1915; Jeugd no. 4 uit de serie ‘De grootsten’, 1907; Altaarbeelden no. 1, 1915.