Een lezing met muziek over het leven en werk van Jan van Eyck (circa 1390-1441)

Jan van Eyck is de Johannes Vermeer, de Rembrandt of de Vincent van Gogh uit de 15de eeuw. Zijn schilderijen geven de werkelijkheid tot in het kleinste detail fabelachtig goed weer. Je voelt bijna de kriebelige stof van de kraag die hij op zijn zelfportret draagt. Hij is de grootmeester van de, dan nog jonge, olieverfschilderkunst. Jan van Eyck kijkt ons aan van onder zijn kaproen. Dat is het tulband-achtige hoofddeksel dat hij draagt, een normale dracht in de 15de eeuw. Waarschijnlijk besefte hij niet dat zijn werk in de 21ste eeuw nog altijd net zo vol bewondering bekeken zou worden als in zijn eigen tijd. En bekijken kunnen we zijn werk in 2020, en hoe! Ter gelegenheid van de voltooiing van de restauratie van het Lam Gods is vanaf februari tot en met april 2020 de grootste Van Eyck tentoonstelling ooit te zien in het museum voor Schone Kunsten te Gent. Ook is natuurlijk het grote altaarstuk, het Lam Gods, in volle glorie te bewonderen in Gent. Alle reden dus voor een lezing over het leven en werk van Jan van Eyck. Tijdens de lezing is er extra aandacht voor het gerestaureerde Lam Gods, waaraan niet alleen Jan van Eyck werkte, maar ook zijn broer Hubert. Hubert begon het werk, maar overleed toen het nog niet af was. Jan van Eyck voltooide het en sindsdien is het wereldberoemd. Zoals altijd hoort u muziek tijdens de lezing, onder meer van Gilles Binchois, die, net als Jan van Eyck, werkzaam was aan het hof van hertog van Bourgondië. Behalve muziek van Binchois hoort u muziek van onder andere Bach, Ockeghem, Haydn en Vivaldi.

De lezing vindt plaats op zaterdag 15 februari 2020 en begint om 15.00 uur in het Meisjeshuis, Oude Delft 112, 2611 CG te Delft. Het Meisjeshuis bevindt zich hartje binnenstad Delft, op loopafstand van het centraal station en vlakbij twee grote parkeergarages (Phoenix en Prinsenhof). De lezing duurt twee maal drie kwartier, met een korte pauze ertussen.

De toegangsprijs is vijftien euro, te betalen aan de kassa. Reserveren is gewenst. Dat kan via onderstaand formulier.

_{Afbeeldingen: Jan van Eyck, Detail Portret van het echtpaar Arnolfini, 1434 en Man met een rode tulband, zelfportret, 1433.}

Over Chagall, van Dongen, Mondriaan, Picasso, Prax, Soutine, Stravinsky en meer.

In Parijs verzamelden zich begin 20ste eeuw tientallen buitenlandse kunstenaars uit alle delen van Europa. Zo kwam de Spaanse Picasso in 1900 voor het eerst in Parijs. In 1904 zou hij er zich definitief vestigen en al snel goed verdienen met zijn kunst. De Nederlander Kees van Dongen zou ook furore maken met zijn schilderkunst en rijk, beroemd èn Frans worden. Lang niet elke kunstenaar ging het echter zo goed. De meesten waren arm en bleven dat. Ze woonden aanvankelijk in Montparnasse in een simpel ateliergebouw dat vervaarlijk heen en weer zwiepte als het flink waaide. Daar was maar één kraan, geen elektriciteit en alleen zeer primitief sanitair. Maar ze hadden een plek om te werken, ze bevonden zich in de bruisende hoofdstad van de kunsten en ze hadden elkaar. 

We kennen allemaal wel de beroemde uitgaansgelegenheden als de Moulin Rouge, Olympia, Bal Tabarin en de Moulin de la Galette. Daar kwamen ze. Het inspireerde hen tot de prachtigste schilderijen. Daar gaat u er een aantal van zien en natuurlijk hoort u ook muziek die daar gespeeld werd.

De uitgaansgelegenheden op Montmartre zorgden ervoor dat de prijzen in die buurt omhoog schoten, zodoende verplaatsten de kunstenaars zich geleidelijk aan naar een ander deel van Parijs. Ze gingen naar Montparnasse. In La Ruche (de bijenkorf) was plaats voor maar liefst 120 kunstenaars die daar een goedkoop onderkomen vonden. Marc Chagall, Amedeo Modigliani, Chaim Soutine, Ossip Zadkine en vele anderen woonden en werkten er. De drank vloeide er rijkelijk en soms liep dat fataal af. In de lezing hoort u ook daar voorbeelden van.

Sommige kunstenaars kwamen tot grote vernieuwingen in de kunst. Denk bijvoorbeeld aan Mondriaan die in Parijs zijn eigen, wereldberoemd geworden, stijl vond. Hij laafde zich aan de dansmuziek in Parijs en aan de jazz. Dat laat ik u horen. 

Hoe was het om in die tijd als buitenlander in Parijs te wonen en te werken? Werden de buitenlandse kunstenaars geaccepteerd? Voelden ze zich er thuis? Wat voor werk maakten ze en kregen ze dat verkocht? Daarover gaat deze lezing. U ziet veel prachtige afbeeldingen van werk van bekende en minder bekende kunstenaars en u hoort bijpassende muziek. In deze lezing is dat onder meer muziek van Claude Debussy, van Germaine Tailleferre en van Johann Sebastiaan Bach. Vanzelfsprekend aangevuld met Franse chansons uit die tijd.

Op zaterdag 19 oktober 2019 neem ik u tijdens mijn lezing graag mee in de fascinerende wereld van de buitenlandse kunstenaars in het Parijs van een eeuw geleden. De lezing begint om 15.00 uur en vindt plaats in het Meisjeshuis, Oude Delft 112, 2611 CG te Delft. Het Meisjeshuis bevindt zich hartje binnenstad Delft, op loopafstand van het centraal station en vlakbij twee grote parkeergarages (Phoenix en Prinsenhof). De lezing duurt twee maal drie kwartier, met een korte pauze ertussen en is een aanvulling op de tentoonstelling “Chagall, Picasso, Mondriaan en anderen. Migranten in Parijs” die vanaf 21 september 2019 tot en met 2 februari 2020 te zien is in het Stedelijk Museum in Amsterdam. 

De toegangsprijs is vijftien euro, te betalen aan de kassa. Reserveren is gewenst. Dat kan via onderstaand formulier.

_{Afbeelding: Valentine Prax, Vrouw aan een tafel, Piet Mondriaan, Bloeiende appelboom, 1912, Pablo Picasso, Acrobaat en jonge harlekijn, 1905.} 

Michelangelo Merisi, beter bekend als Caravaggio (1571–1610) maakte op zowel zijn opdrachtgevers als op zijn collega kunstenaars een verpletterende indruk met zijn schilderijen. En ook nu nog heeft zijn werk op veel mensen een enorme aantrekkingskracht. Hij staat bekend om het getrouw weergeven van de werkelijkheid en dus hebben de mensen op zijn schilderijen rimpels als ze oud zijn en rouwrandjes onder hun nagels wanneer ze buiten gewerkt hebben. Hij had echter ook veel kennis van de onderwerpen die hij schilderde. Dat deed hij niet alleen verbluffend goed, maar ook intelligent. Daar gaat u in deze lezing het nodige van zien en horen.

Caravaggio groeide op in Milaan waar Carlo Borromeo ingrijpende veranderingen doorvoerde in de kerk en dus ook in het leven van de Milanezen van toen. Carlo Borromeo was een groot pleitbezorger van volkskunst en juist dat zien we, niet toevallig, terug in de kunst van Caravaggio. Het leidde tot aangrijpende en ontroerend mooie voorstellingen van bijbelse taferelen.

Caravaggio was een opvliegende man, die vaak ruzie maakte en daardoor in de problemen kwam. Meestal redden zijn invloedrijke kennissen hem wel, maar uiteindelijk liep het fataal af. Caravaggio stierf relatief jong, maar zijn kunst bleef bestaan. In de kerken en paleizen en tegenwoordig in musea. Nog bij zijn leven werd zijn stijl volop nagevolgd.

Dit kunstenaarsportret is niet alleen voorzien van veel prachtige afbeeldingen en mooie verhalen, u hoort ook bijpassende muziek. Oude muziek van onder andere Gabrieli, Arcadelt en Monteverdi, maar ook muziek uit de 20ste eeuw.   

Meer weten over Caravaggio? Kom dan woensdagavond 15 mei 2019 om 20.15 uur naar de lezing in het Meisjeshuis, Oude Delft 112, Delft. Kosten: gratis voor leden van de sociëteit, vijftien euro voor niet leden. Betalen kan aan de kassa. Reserveren kan via onderstaand formulier.