4 4-4 vijfenzeventig jaar vrijheid in Nederland met deze lezing over Entartete (ontaarde, ongewenste) beeldende kunst en muziek in nazi-Duitsland. 

Dit jaar vieren we 75 jaar vrijheid in Nederland. Daarvoor, tussen 1933 en 1945, werd het veel kunstenaars onmogelijk gemaakt om te werken in de landen waarin de nazi’s de macht hadden. Joodse kunstenaars waren bovendien hun leven niet meer zeker. Veel moderne beeldende kunst en muziek werd door de nazi’s als ‘entartet’ betiteld, als ontaard, ongewenst beschouwd. Over die beeldende kunst en muziek maakten de aanhangers van Hitler in 1937 en 1938 grote tentoonstellingen. In München in 1937 over beeldende kunst en in Düsseldorf in 1938 over muziek. Op de muren van de tentoonstellingszalen werden spottende teksten gekalkt, schilderijen werden opzettelijk slordig opgehangen en soms, ook opzettelijk, van foutieve gegevens voorzien. De tentoonstellingen waren bedoeld om beeldend kunstenaars en componisten te schande te maken. De tentoonstellingen waren daarna in heel Duitsland en Oostenrijk te zien. Er kwamen miljoenen mensen op af.

Wat was de aanleiding voor deze tentoonstellingen? Wie waren die ontaarde beeldend kunstenaars en componisten? Wat voor werk maakten zij? Waren de nazi’s het eens over de kunstenaars wiens werk als ongewenst beschouwd moest worden? Op dit soort vragen krijgt u antwoord tijdens deze lezing. 

U ziet prachtige afbeeldingen van werk van onder andere Otto Dix, Franz Marc, Emil Nolde, Vincent van Gogh en Wassily Kandinsky. U hoort en ziet onder meer een prachtig operafragment van Franz Schreker, muziek van de Comedian Harmonists en een fragment uit de jazzy muziekvoorstelling waaraan de nazi’s refereerden op het affiche over de tentoonstelling over Entartete Musik, Jonny spielt auf van Ernst Krenek. 

Ik nodig u van harte uit om met mij op 4-4 de vrijheid te vieren door middel van deze lezing met muziek.

De lezing vindt plaats op zaterdag 4 april 2020 en begint om 15.00 uur in het Meisjeshuis, Oude Delft 112, 2611 CG te Delft. Het Meisjeshuis bevindt zich hartje binnenstad Delft, op loopafstand van het centraal station en vlakbij twee grote parkeergarages (Phoenix en Prinsenhof). De lezing duurt twee maal drie kwartier, met een korte pauze ertussen.

De toegangsprijs is vijftien euro, te betalen aan de kassa. Reserveren is gewenst. Dat kan via onderstaand formulier.

_{Afbeeldingen: Aankondigingen van tentoonstellingen Entartete Kunst en Entartete Musik.} 

Een lezing met muziek over het leven en werk van Claude Monet

Wereldberoemd heeft Claude Monet ze gemaakt, de waterlelies. Hij schilderde er veel, op zeer grote doeken. Miljoenen bezoekers bekijken ze elk jaar in de Orangerie in Parijs. Ook zijn huis en zijn tuin in Giverny zijn jaarlijks goed voor een bezoek van 600.000 mensen. De maker van al dit moois verdient dan ook een prachtige lezing waarin veel te genieten valt.  

Monet was een rijk man toen hij op 5 december 1926 overleed. Hij bezat niet alleen dat prachtige huis en dito tuin in Giverny, hij had ook een flink wagenpark en vier atelierboten. Met die atelierboten voer hij decennialang op de Seine om daar schilderijen te maken van het water en het omringende landschap: betoverend mooie landschappen. Monet was dol op water. Hij groeide op in Le Havre, in Normandië en zou vaak aan zee terugkomen om er de prachtigste doeken te schilderen.

Al van jongs af aan was Claude Monet vastbesloten om schilder te worden. Hij ging naar Parijs om daar te studeren en ontmoette er vele andere schilders, componisten, musici en schrijvers. Met een aantal van hen werd hij bevriend. Ze hielpen elkaar zo goed mogelijk door de moeilijke, armoedige periodes in het begin van hun carrières. Ze organiseerden samen tentoonstellingen, buiten de officiële jaarlijkse Parijse Salon om. Daar presenteerde Claude Monet zijn Impression. Soleil Levant, een impressie van een zonsopgang, die naam gaf aan de schilderstijl die de jonge kunstenaars hanteerden: het impressionisme was geboren.

Monet was een familieman. Toen zijn eerste vrouw op jonge leeftijd overleed, bleef hij achter met twee kleine kinderen. Hij woonde in die tijd bij het echtpaar Hoschedé, dat maar liefst zes kinderen had. Alice Hoschedé en Claude Monet kregen een relatie en zo kwam het dat ze samen met acht kinderen uiteindelijk in Giverny gingen wonen. Het was een druk en liefdevol, samengesteld gezin. Het weerhield Monet er niet van veel te produceren. Hij was zijn leven lang een harde werker.

Vanaf circa 1890 zou hij alleen nog series maken, de waterlelie schilderijen, maar ook de kathedraal van Rouen en hooimijten zoals deze.  

Dat bleef hij tot op hoge leeftijd doen. Zelfs toen hij bijna niets meer zag.

In deze lezing gaat u veel van zijn werk zien, maar ook muziek horen. Natuurlijk muziek van de ‘impressionist’ Claude Debussy, maar ook van tijdgenoten als Gabriel Fauré. U hoort verder onder meer een drinklied uit een opera van Verdi en prachtige pianomuziek van een Amerikaanse, impressionistische componist.

Op zaterdag 30 november 2019 neem ik u tijdens de lezing als het ware mee naar de bijzondere tuinen en de leefwereld van Claude Monet. De lezing begint om 15.00 uur en vindt plaats in het Meisjeshuis, Oude Delft 112, 2611 CG te Delft. Het Meisjeshuis bevindt zich hartje binnenstad Delft, op loopafstand van het centraal station en vlakbij twee grote parkeergarages (Phoenix en Prinsenhof). De lezing duurt twee maal drie kwartier, met een korte pauze ertussen en is een aanvulling op de gelijknamige tentoonstelling die tot en met 2 februari 2020 te zien is in het Kunstmuseum in Den Haag (voormalig Gemeentemuseum Den Haag). 

De toegangsprijs is vijftien euro, te betalen aan de kassa. Reserveren is gewenst. Dat kan via onderstaand formulier.

_{Afbeeldingen: Claude Monet (1840-1926), Waterlelies, 1906; Hooimijt, 1890/1.}