Een lezing met muziek over het leven en werk van Jan van Eyck
Jan van Eyck (circa 1390-1441) is de Johannes Vermeer, de Rembrandt of de Vincent van Gogh uit de 15de eeuw. Zijn schilderijen geven de werkelijkheid tot in het kleinste detail fabelachtig realistisch weer. Je voelt bijna de kriebelige stof van de kraag die hij op zijn zelfportret schilderde. Jan van Eyck kijkt ons aan van onder zijn kaproen. Dat is het tulbandachtige hoofddeksel dat hij draagt, een normale dracht in de 15de eeuw. Waarschijnlijk besefte hij niet dat zijn werk in de 21ste eeuw nog altijd net zo vol bewondering bekeken zou worden als in zijn eigen tijd. Van Eyck maakte in zijn eigen tijd al furore.
Hij trad in dienst van graaf Johan van Beieren aan het Hollandse Hof in Den Haag. Na diens overlijden werd hij hofschilder van Filips de Goede, de hertog van Bourgondië. Voor hem zou Jan van Eyck zijn leven lang blijven werken. Hij maakte voor Filips geheime, diplomatieke reizen en schilderde tijdens die reizen portretten, onder meer van een beoogde echtgenote van de hertog.
Jan van Eyck maakte niet alleen werk voor Filips de Goede, maar nam ook van anderen opdrachten aan. Een van de opdrachten zou resulteren in het beroemdste werk van de zogeheten Vlaamse Primitieven, het Lam Gods. Dit werk werd begonnen door zijn broer, Hubert van Eyck. Na het overlijden van Hubert maakte Jan het werk af.
We zien hier een detail van het Lam Gods. Het werd afgelopen jaren gerestaureerd en is vanaf 2020 weer in volle glorie te zien in de Sint Baafskathedraal in Gent. In de lezing wordt uitgebreid in gegaan op de complexe inhoud en betekenis van dit grote en beroemde altaarstuk. U hoort bijvoorbeeld waarom Vergilius, de dichter uit de klassieke oudheid, afgebeeld staat op dit zeer christelijke werk. Ook komt u te weten wat een chronogram is en hoe u daaruit de datum kunt afleiden waarop het Lam Gods voltooid was.
Behalve uitleg over het Lam Gods wordt het levensverhaal van Jan van Eyck geïllustreerd aan de hand van zijn schilderijen. U ziet onder meer de Madonna met kanunnik Joris van der Paele. Daarop zien we het eerste bewijs van het bestaan van een bril voor bijziendheid. Jan van Eyck schilderde de huid van Joris van der Paele zo levensecht dat dokters de huidaandoening ervan kunnen diagnosticeren. Ook ziet u het schilderij met het Arnolfini echtpaar. Daarop beeldde Jan van Eyck zichzelf in de bolle, ronde spiegel af. Boven die spiegel schreef hij dat hij dit werk maakte, een originele en veel nagevolgde manier om werk te signeren. Een andere originaliteit is de uitvinding van de olieverftechniek. Die is aan Jan van Eyck toegeschreven. Klopt dat? U hoort het tijdens de lezing.
De lezing gaat gepaard met prachtige, bijpassende muziek. U hoort onder meer werk van Gilles Binchois. Gilles Binchois was net als Jan van Eyck werkzaam aan het hof van Filips de Goede. Behalve muziek van Binchois hoort u muziek van onder andere Bach, Ockeghem, Haydn en Vivaldi.
Kortom, een fascinerend verhaal over een fantastische schilder uit de Nederlanden in de 15de eeuw!
Deze lezing kan afzonderlijk geboekt worden, maar ook als onderdeel van de serie “De levens”, een serie kunstenaarsportretten waarin het leven en werk van een specifieke beeldend kunstenaar belicht wordt. De lezingen zijn allemaal voorzien van bijpassende, prachtige, soms verrassende of ontroerende muziek.
Geïnteresseerd in deze lezing? Neem dan contact met mij op.
Afbeeldingen: Jan van Eyck, detail van Het Arnolfini echtpaar, 1434, Man met rode tulband, zelfportret, 1433, detail van het Lam Gods, 1432.