Een lezing met muziek over Caravaggio en de Caravaggisten 

Vanaf 15 december 2018 tot 24 maart 2019 is in het Centraal Museum in Utrecht een prachtige tentoonstelling te zien over Caravaggio en zijn navolgers. De schilderkunst van Michelangelo Merisi, beter bekend als Caravaggio (1571-1610) maakte in zijn tijd een verpletterende indruk op collega’s en opdrachtgevers en doet dat nog steeds op heel veel mensen. Reden genoeg dus voor een lezing over deze geweldige kunstenaar en zijn navolgers. 

Caravaggio schilderde veelal met aardse kleuren, ook als het hemelse onderwerpen betrof, zoals het Amor figuurtje dat links op dit schilderij te zien is en aanduidt dat de muzikanten bezig zijn een lied te repeteren dat over de liefde gaat. Hij schilderde doorgaans halffiguren, over het hele doek, waardoor de voorstelling heel dicht bij ons komt en we die als het ware mee beleven. Zijn voorstellingen zijn ‘naar de natuur’, zeer realistisch. We zien de vuile nagelrandjes en de vieze voeten van iemand ook. Het meest beroemd is hij geworden om zijn chiaroscuro, zijn fabelachtige techniek van werken met licht en donker. Van dit alles ziet u prachtige voorbeelden.

De opdrachtgevers van Caravaggio gaven niet alleen geld uit aan beeldende kunst. Ze gaven ook componisten opdrachten tot het componeren van allerlei muziek. Tijdens de lezing gaat u zodoende muziek horen van onder andere Gabrieli, Arcadelt en Monteverdi. Dat was vaak zulke prachtige muziek dat componisten en choreografen uit de 20ste eeuw zich erdoor lieten inspireren en nieuwe muziek en/of een ballet schreven. Daarvan laat ik u ook voorbeelden zien en horen.  

Caravaggio was een opvliegende man, die vaak ruzie maakte en daardoor in de problemen kwam. Meestal redden zijn invloedrijke kennissen hem wel, maar uiteindelijk liep het fataal af. Caravaggio stierf relatief jong, maar zijn kunst bleef bestaan, in kerken en paleizen en tegenwoordig in musea. Nog bij zijn leven werd zijn stijl nagevolgd, onder andere door een aantal schilders uit Utrecht en door Italiaanse, Spaanse en Franse schilders. Deze schilders werden Caravaggisten genoemd. Zij maakten prachtig werk waarvan u tijdens deze lezing ook het nodige gaat zien.

De lezing vindt plaats op zaterdag 16 februari 2019 vanaf 15.00 uur in het Meisjeshuis, Oude Delft 112, 2611 CG te Delft. Het Meisjeshuis bevindt zich hartje binnenstad Delft, op loopafstand van het centraal station en tegenover parkeergarage Phoenix. De lezing duurt twee maal drie kwartier, met een korte pauze ertussen.

De toegangsprijs is vijftien euro, te betalen aan de kassa. Reserveren is gewenst. Dat kan via onderstaand formulier.

_{Caravaggio (Michelangelo Merisi) (1571–1610), De muzikanten, circa 1595.} 

In het leven van Alexej von Jawlensky zijn alle ingrediënten aanwezig voor een groots en meeslepend drama. Bovendien heeft hij prachtig werk gemaakt. Alle reden dus voor een nadere kennismaking met deze kunstschilder. 

Alexej von Jawlensky wordt in 1864 geboren in een familie die behoort tot de Russische erfadel. Het culturele leven van de bourgeoisie, de Russisch-orthodoxe religie met zijn indrukwekkende iconen en zijn diensten vol prachtige koormuziek, de schoonheid van het uitgestrekte Russische landschap, dat alles maakt een onuitwisbare indruk op hem. Het vormt zijn ziel, zijn Russische ziel. 

Hij krijgt les van Ilja Repin, de grote naturalistische schilder van Rusland, vertrekt naar München en gaat behoren tot de ‘Blaue Reiter’, net als Wassily Kandinsky en Franz Marc. Hij ontwikkelt een heel eigen stijl, waarbij het uiterlijke en het innerlijke altijd met elkaar verbonden zijn. In zijn latere werk is dat overduidelijk. In zijn vroegere werk spat de liefde voor het leven èn de liefde voor vrouwen van het doek af. 

Muziek is vaak aanwezig in zijn leven. Daar kon hij enorm door geraakt worden. Ook hebben zijn schilderijen titels die verwijzen naar muziek. U hoort in deze lezing dan ook prachtige muziek. Uiteraard Russische koormuziek, maar eveneens muziek van Anton Rubinstein, de man die zorgde voor de eerste overweldigende ervaring van Alexej von Jawlensky met klassieke muziek. Verder hoort u onder meer muziek van Igor Strawinsky, van Ferruccio Busoni en van John Cage. 

Hoe het zit met dat leven dat goed is voor een groots en meeslepend drama en wat voor werk Alexej von Jawlensky zoal maakte, laat ik u op zaterdag 17 november 2018 vanaf 15.00 uur graag zien en horen in het Meisjeshuis, Oude Delft 112, 2611 CG te Delft. Het Meisjeshuis bevindt zich hartje binnenstad Delft, op loopafstand van het centraal station en tegenover parkeergarage Phoenix. De lezing duurt twee maal drie kwartier, met een korte pauze ertussen.

De toegangsprijs is vijftien euro, te betalen aan de kassa. Reserveren is gewenst. Dat kan via onderstaand formulier.

De lezing sluit aan en is een aanvulling op de tentoonstelling over Alexej von Jawlensky in het Gemeentemuseum te Den Haag.